Chúng ta đều hiểu, ngày nay văn hóa chi phối mạnh mẽ như thế nào đến mọi mặt đời sống: từ kinh tế, giáo dục, chính trị… Đặc biệt hơn cả, với một chiến dịch truyền thông, hiểu được văn hóa của nhóm khách hàng mục tiêu là bạn đã nắm trong tay đến 50% thành công. Mù mờ khù khờ về đặc điểm văn hóa bản địa chỉ khiến cho chiến dịch của bạn biến thành khủng hoảng mà thôi!
1. Vì sao văn hóa có thể gây nên khủng hoảng truyền thông?
Văn hóa chứa đựng suy nghĩ và ý thức của khách hàng mục tiêu
Chúng ta hoàn toàn hiểu rằng: Thông tin không tồn tại và sẵn có một cách tự nhiên. Chúng được con người tạo ra. Mỗi loại thông tin được tạo ra có vai trò khác nhau, dựa trên ý đồ của người truyền tin (transmitter). Với các nhà truyền thông, thông tin họ mang đến cho khách hàng mục tiêu (target group) của mình có thể dưới dạng tin miễn phí (nhằm tuyên truyền, quảng cáo, tiếp thị,…) hay thông tin thương mại (được tạo ra đế bán cho khách hàng)
Văn hóa chứa đựng những thói quen, hành vi, phong tục,…
Ngày nay, với quá trình truyền thông hai chiều, thông tin không còn có khả năng “thao túng hoàn toàn” dư luận mà thậm chí còn phải chịu sự “giám sát” của dư luận. Điều này có nghĩa rằng các nhà truyền thông cần ý thức rõ những thông tin đưa tới công chúng có phù hợp với họ hay không. Thậm chí còn phải dự đoán được những khó khăn, khủng hoảng có thể xảy ra khi thực hiện việc truyền thông, quảng cáo cho doanh nghiệp của mình. Phản ứng của dư luận sẽ ra sao khi luồng thông tin, chiến dịch ấy được công bố? Những “nguy hiểm” như thế rình rập này ngày nay được quản trị bởi những Nhà quản lý khủng hoảng truyền thông – người hiểu rõ sản phẩm của doanh nghiệp, hiểu rõ khách hàng và môi trường truyền tin, từ đó dự trù những khả năng xấu nhất có thể xảy đến với hình ảnh doanh nghiệp.
Có thể thấy, nhà truyền thông không nên chỉ đứng dưới góc nhìn của chủ thể truyền thông mà còn phải nhìn từ giác độ của công chúng tiếp nhận thông tin đó. Đánh giá nhóm khách hàng mục tiêu (target group) cần phải khái quát từ các góc độ văn hóa (địa văn hóa, nhân khẩu học và lịch sử văn hóa), kinh tế và xã hội để tránh những sai lầm, những hành động phản cảm ảnh hưởng đến lòng tự tôn và ấn tượng của họ
Toàn cầu hóa khiến sự lai tạp văn hóa bị lên án
Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của quá trình toàn cầu hóa (globalization), nhờ vào truyền thông liên văn hóa (truyền thông điệp qua ngôn ngữ của một nền văn hóa khác) để gây ảnh hưởng đến nhiều nhóm người khác nhau đã giúp cho tên tuổi thương hiệu nâng tầm quốc gia, thế giới. Tuy nhiên, nó cũng là “con dao hai lưỡi” hủy hoại cả một doanh nghiệp
Ví dụ điển hình của D&G về khủng hoảng truyền thông tới từ sự biệt trong văn hóa
Năm 2018, scandal của D&G tại Trung Quốc đã khiến cho cả ngành công nghiệp thời trang và giới truyền thông dậy sóng. Cuối năm 2018, một video trên Instagram của nhà mốt D&G được tổ chức tại Thượng Hải đã khiến dư luận Trung Quốc dậy sóng. Trong video, một cô gái châu Á mặc đồ D&G dùng đũa để ăn các món Italy như pizza và mì ống. Sẽ không có gì đáng nói nếu như cô gái không để lộ biểu cảm tức cười khi dùng đũa, kèm theo những dòng caption đầy coi thường từ phía thương hiệu. Ngay lập tức, dư luận đã tẩy chay mạnh mẽ thương hiệu cao cấp này ở Trung Hoa đại lục, hàng loạt KOLs ngừng hợp tác, các showroom bị “ngó lơ” đến đáng thương, thậm chí trụ sở của hãng tại Milano cũng bị biểu tình dán đầy băng rôn khẩu hiệu.
2. Các yếu tố về văn hóa cần lưu ý khi xây dựng và thực thi các chiến dịch
Có thể thấy, văn hóa của một khu vực nhỏ, một thành phố hay một quốc gia là yếu tố KHÔNG THỂ BỎ QUA khi làm truyền thông. Dưới đây là những yếu tố cần nhớ cho những nhà truyền thông:
- Mô hình tư tưởng, chủ nghĩa: Nếu như ở Mỹ, chủ nghĩa cá nhân (individualism) được vận dụng và chiếm ưu thế trong suy nghĩ của người dân thì ở Trung Quốc, chủ nghĩa tập thể (collectivism) luôn được đề cao – cái tôi phải nằm trong cái ta dân tộc.
- Hệ văn hóa, niềm tin tín ngưỡng và quá trình nhận thức: Nếu như người dân châu Á tôn sùng đạo Phật với những triết lý về sự vô thường của cuộc sống thì người châu Âu hướng về chúa Jesus với một lòng biết ơn và mong muốn rửa tội. Hai tôn giáo này có những giáo lý, những quan điểm khác nhau, thậm chí đối lập nhau. Để tránh những phản ứng gay gắt không đáng có từ phía khán giả, người làm truyền thông phải lưu ý rất sâu sắc về khía cạnh này.
- Thói quen giao tiếp và Phong cách quảng cáo: Ngay như ở Việt Nam, phong cách làm phim quảng cáo, phim doanh nghiệp giữa hai miền Nam Bắc đã rất khác nhau, đòi hỏi các nhà hoạch định chiến lược tìm ra màu sắc phù hợp với thị hiếu tiếp nhận của công chúng
Từ những hiểu biết về các quy tắc văn hóa nhỏ nhặt như cách ăn uống (cầm đũa, cầm thìa), cách mặc (VD: người Hồi giáo ở Yemen bị bắt buộc phải mặc Abaya ở nơi công cộng) hay hệ giá trị tư tưởng lớn, nhà truyền thông sẽ xây dựng được chiến dịch (campaign) phù hợp mà không gây phản cảm.
Đôi khi có những yếu tố khác biệt văn hóa cần chú ý
3. Lối thoát nào khi khủng hoảng truyền thông xảy ra?
Để tránh được những vấn đề khủng hoảng truyền thông, mỗi doanh nghiệp nên có một bộ phận giải quyết khủng hoảng. Ngày nay tại các tập đoàn, “Chuyên viên quản lý khủng hoảng” là một vị trí vô cùng quan trọng. Tuy nhiên với những doanh nghiệp nhỏ, quý vị có thể tin tưởng giao phó những khủng hoảng đó cho các công ty quảng cáo (agency) để họ giúp đỡ và định hướng.
Truyền Thông AZ có hơn 12 năm kinh nghiệm trong ngành truyền thông, với nhiều chiến dịch lớn cho các khách hàng Tập đoàn Sunhouse, Dược phẩm Sohaco, Tập đoàn Ferroli, Bia Hà Nội Habeco, Tập đoàn xây dựng Hải Phát, ngân hàng SHB, Nhựa Tiền Phong, Tập đoàn Hương Sen – Bia Đại Việt, Galle Watch, Veam Moto, Nhà thông minh Lumi, Dược phẩm Việt Đức , Sơn Infor, ….sẽ giúp các doanh nghiệp thực hiện hiệu quả và giải quyết mọi khủng hoảng truyền thông tinh tế.
Cần xử lý khủng hoảng truyền thông dứt điểm và thông minh
- Truyền Thông AZ có đội ngũ chuyên gia được đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực Truyền thông Quảng cáo, chắc chắn sẽ giúp các bạn lập một kế hoạch Truyền thông – Quảng cáo hoàn hảo nhất cho thương hiệu và sản phẩm của bạn.
- Truyền Thông AZ là đối tác chiến lược của các kênh Truyền thông đại chúng quan trọng nhất hiện nay với mức chiết khấu cao cho khách hàng. Điều này không những giúp khách hàng có một kế hoạch Quảng cáo tốt mà còn có thể tiết kiệm đáng kể nguồn ngân sách dành cho Quảng cáo của các doanh nghiệp.
- Chúng tôi luôn tự hào với bề dày kinh nghiệm và sức mạnh tập thể của mình trong công việc. Sự linh hoạt của mỗi cá nhân khi kết hợp lại với nhau sẽ tạo ra một hiệu suất rất lớn trong việc định hướng và thực thi mỗi công việc được giao..
